KRUIDEN

In de kruidenleer of fytotherapie onderscheiden we de volgende cathegoriën:

  • Kruiden- of fytotherapie, dit zijn extracten van planten of delen daarvan.
  • Gemmotherapie : extracten van de knoppen van bepaald bomen op glycerine basis.
  • Homeopathie: gepotentiëerde (geschudde) verdunningen van kruiden, metalen, halfmetalen, dierlijke weefsels en ziekteextracten.

Inleiding

Veel planten die in de tuinen worden uitgeroeid omdat ze zouden misstaan, hebben een geneeskrachtige werking. Soms doet zich het merkwaardige feit voor dat sommige kruiden in een tuin de overhand hebben. Vaak wordt dan dit overgroeien van onkruid toegeschreven aan de grondsoort of de samenstelling van de grond.

Vaak blijkt echter dat de bewoners van het huis dat in de tuin staat, die kruiden nodig hebben. Een voorbeeld. In een tuin in Axel Nederland, stond een overmaat van Kamille terwijl de tuinen er naast zo goed als vrij waren van dit sterk geneeskrachtige kruid. Wat bleek nu, de heer des huizes leed al jaren aan een chronische mondslijmvlies ontsteking. Na enige weken mondspoeling met Kamille verdwenen spoorslag zijn klachten.

Tuinen met een overdaad van spontaan optredende planten, zoals het Lelietje-van-dalen (Convallaria Majalis ) of Vingerhoedskruid (Digitalis purpurea)? Dan kan gesteld worden dat één of meerdere bewoners van het huis sluimerende of bestaande hartklachten hebben.

Wat te denken van tuinen met het alles overwoekerende Stinkende gouwe (Chelidonium majus) bij stevige alcoholdrinkers of personen met leverafwijkingen? Van dit soort merkwaardige zaken zijn nog vele voorbeelden te geven. Het is voor bewoners met dit soort tuinen meer dan interessant om de naam van het (on)kruid op te sporen en eens na te lezen of één en ander op hen van toepassing is. Veel Kruidkundigen geloven in de stelling dat voor elke ziekte een kruid aanwezig is.

In de ons omringende landen als Duitsland, Frankrijk en vooral Zwitserland wordt zeer intensief gebruikt gemaakt van Fytotherapie, vooral door artsen. Voor de oorlog was het heel normaal dat huisartsen kruidenmengsels, kruidentincturen of kruidenpillen en -poeders voorschreven. Door de opkomst van de farmaceutische industrie is vooral in het Nederlandse taalgebied behoorlijk roet in het eten gegooid. Daar zijn dit soort medicijnen ook het duurst!

Het zou aan te raden zijn dat een patiënt aan zijn of haar dokter vraagt of hij een kruidkundig alternatief heeft voor het chemisch geneesmiddel. Als de arts geen alternatief wil voorschrijven omdat hij beweert “iets tegen kruiden te hebben, of dat de farmaceutische industrie er niet voor niets is,” kan er gesteld worden dat er sprake is van onwetendheid op dit gebied. Door bewust om kruiden te vragen worden de allopathische geneesheren misschien eens wakker en aan het denken gezet.

Hippocrates, de aartsvader van alle genezers, schreef toch ook alleen kruiden voor en waren zijn genezingen minder spectaculair dan die van de chemisch voorschrijvende artsen ?

Kruiden zijn zo oud als de wereld en de duizenden jaren lange ervaringen van de kruidengenezers is met één pennenstreek door de farmaceutische geschrapt alhoewel ze de meeste kruiden wel ‘uit elkaar hebben getrokken’ om er hun voordeel mee te doen. Dat uit elkaar trekken van de kruiden had in veel gevallen geen enkele zin omdat door later verricht onderzoek is gebleken dat de meeste kruiden juist werkzaam zijn door de combinatie van de zich in het kruid bevindende stoffen.

Proeven genomen door: Farmacoloog ERNST -Utrecht, later herhaald door Van DONGEN en LEUSINK. Uit de door hen uitgevoerde proeven bleek dat zelfs de zogenaamde ballaststoffen in de kruiden een duidelijke functie hadden met wat betreft de totaal functie. Als de ballaststoffen verwijderd werden bleek het kruid niet meer te werken zoals in het oorspronkelijke geheel. (Ballaststoffen zijn schijnbaar overbodige stoffen of schijnbaar niet werkzame bestanddelen in het kruid met de nadruk op schijnbaar).

De wetenschap heeft zich hierop behoorlijk verkeken want later bleek dat de zogenaamde ‘ballaststoffen’ vitaminen, hormonen en antibiotica bevatten en vaak enorme hoeveelheden mineralen. Dus het ‘uit elkaar trekken’ van planten door de farmaceutische industrie om aan de werkzame stoffen te geraken was een blunder van de eerste orde. Na het uit elkaar trekken van de planten bleef er weinig van de werking over. Kruiden bevatten enorm veel stoffen die allen een naam hebben gekregen ter onderscheid. Het is hier niet de aangewezen plaats om al deze stoffen op te lepelen en te beschrijven.

Kruiden

Kruiden worden ingenomen als vers- of gedroogd (thee) kruid. Als er één soort kruid wordt ingenomen wordt gesproken van een simplex. Wordt een recept van meerdere kruiden ingenomen dan spreekt men van een complex of compositie.
Tincturen zijn aftreksels van de totale plant, wortels, bloesems of alleen de bladeren. Voor het aftrekken van plant, wortels en bladeren worden diverse methoden gebruikt. De extracten worden op alcohol gezet om bederf tegen te gaan. Ook hier geldt simplex of complex. Kruiden worden ook in tabletten, poeders, pillen, siropen en lotions vervaardigd zowel in simplex als complex. Sommige kruiden kunnen alleen voorgeschreven worden als tinctuur of als gedroogd kruid maar over het algemeen is het een persoonlijke voorkeur van de Kruidkundige of zijn patiënt.

Orgaangerichtheid

Veel kruiden zijn orgaan gericht en zijn voor het behandelen van chronische kwalen zeer goed aangewezen. Sommige kruiden werken op de ademhalingsorganen andere op de vrouwelijke geslachtsorganen om bijvoorbeeld menstruatieklachten te genezen. Er zijn kruiden die beroemd zijn om hun werking op lever, nieren en stofwisseling. Dat wil niet zeggen dat zij specifiek op die organen werken en andere organen niet benaderen. Juist gecombineerd met andere kruiden krijgen zij een zogenaamde breedspectrum werking.
Er is eeuwenlang empirisch (op ervaring gegrond) onderzoek gedaan naar de ideale kruidensamenstelling en hun werking en met groot succes. Sommige kruidensamenstellingen zijn soms eeuwenlang niet gewijzigd omdat zij hun diensten ruimschoots bewezen hebben.